E-ticaret ve internetin hayatımızda kapladığı yer gün geçtikçe artmakta ve e-ticaret hukuku önem kazanmaktadır.
E-ticaret, satıcılar bakımından internetin insanlara ulaşma konusundaki sınırsız potansiyeli, maliyetleri düşürme bakımından çok ciddi avantajlarının olması, birçok ürünün tek tıkla görülebilmesine imkân vermesi gibi pek çok sebeple, alıcılar bakımından ise, alışverişin hızı, kolaylığı gibi sebeplerle tercih edilmektedir. E-ticaretin pazar payının gittikçe büyüyeceği açık olduğundan birçok şirket ticari faaliyetlerini e-ticaret ile uyumlu hale getirmeye çalışmaktadır.
Türkiye’de E-Ticaret Hukuku
Giderek büyüyen bir alan olarak e-ticaretin de hukuki anlamda belirli düzenlemelere tabi olması gerekir. Bu kapsamda e-ticaret hukuku ayrı bir önem kazanmış ve elektronik ticarete ilişkin esas ve usullerin belirlenmesi amacıyla 01.05.2015 tarihinde 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun yürürlüğe girmiştir. Bu düzenleme kanun kapsamındaki ticari faaliyetler bakımından bilgilendirme yükümlülüğünden, ticari elektronik iletilere kadar çeşitli düzenlemeler getirmiştir.
Elektronik Ticaret Ya da E-Ticaret Ne Anlama Gelir?
E-ticaret, Kanunun 2.maddesinde tarafların fiziki olarak karşı karşıya gelmeden, elektronik ortamda yapılan her türlü çevrim içi iktisadi ve ticari faaliyet olarak tanımlanmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken husus elektronik ticaretten bahsedilebilmesi için iktisadi ve ticari faaliyetlerin çevrim içi ve elektronik ortamda gerçekleştirilmesidir.
6563 sayılı Kanun ile e-ticaretin tanımı yapılmış ancak hangi sözleşmelerin e-ticaret sözleşmesi olduğu belirtilmemiştir. Bu bakımdan elektronik ticaret kapsamında yapılan her türlü sözleşme e-ticaret sözleşmesi olarak adlandırılabilir.
E-Ticaret Kanunu Kapsamında Hizmet Sağlayıcı Ve Aracı Hizmet Sağlayıcı Kimdir?
Hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcı 6563 sayılı Kanunun 2.maddesinde tanımlanmıştır. Buna göre hizmet sağlayıcı, elektronik ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişileri ifade ederken aracı hizmet sağlayıcı, başkalarına ait iktisadi ve ticari faaliyetlerin yapılmasına imkân veren elektronik platformu oluşturan gerçek ya da tüzel kişilere denir.
Örneğin hemen herkesin kullandığı internet üzerinden alışveriş siteleri bu kanun kapsamında aracı hizmet sağlayıcı olurken, o siteye satıcı sıfatıyla kaydolarak ürünlerini satan gerçek veya tüzelkişiler hizmet sağlayıcı konumundadır. Ancak eğer sitenin sahibi şirket de doğrudan ürün satıyorsa bu halde kendisi de hizmet sağlayıcı konumundadır ve bu kanun kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmek zorundadır. Bir gerçek veya tüzel kişinin hizmet sağlayıcı ya da aracı hizmet sağlayıcı olması yükümlülükler bakımından ciddi önem arz eder.
E-Ticaret Kanunuyla Hizmet Sağlayıcıya Getirilen Yükümlülükler Nelerdir?
6563 sayılı Yasayla hizmet sağlayıcılar bakımından bazı yükümlülükler getirilmiştir. Bu yükümlülükleri maddeler halinde sıralamak gerekirse,
-Bilgi verme yükümlülüğü (m.3),
-Siparişe ilişkin yükümlülükler (m.4),
-Ticari elektronik iletilere ilişkin yükümlülükler (m.5-8),
-Kişisel verilerin korunması yükümlülüğü (m.10),
Hizmet sağlayıcıya yüklenmiştir.
E-Ticaret Kanunuyla Aracı Hizmet Sağlayıcıya Getirilen Yükümlülükler Nelerdir?
6563 sayılı Yasayla aracı hizmet sağlayıcılar bakımından bazı yükümlülükler getirilmiştir. Bu yükümlülükleri maddeler halinde sıralamak gerekirse,
-Ticari ileti göndermeden önce izin alma yükümlülüğü (m.5-8),
-Kişisel verilerin korunması yükümlülüğü (m.10),
Aracı hizmet sağlayıcıya yüklenmiştir. Ayrıca ifade edilmelidir ki, 6563 sayılı E-Ticaret Kanunu‘nun 9/2 maddesinde aracı hizmet sağlayıcılarının bilgi verme, sipariş ve elektronik ileti gönderimine ilişkin yükümlülüklerin ayrı bir yönetmelikle düzenleneceği ifade edilmiştir. Bu kapsamda 26.08.2015 tarihli Resmi Gazete’de Elektronik Ticarette Hizmet Sağlayıcı Ve Aracı Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik yayımlanmıştır. Bu yönetmelik ayrı bir makalede incelenecektir.
Elektronik Ticaret İle Mesafeli Sözleşmeler Arasındaki Fark Nedir?
Elektronik ticaret sözleşmesi ile mesafeli sözleşmeler her iki tarafın fiziken bir araya gelmeksizin kurduğu sözleşmelerdir. Bu açıdan benzerlik gösterirler. Ancak bu sözleşmeler arasında ciddi farklar vardır. Öncelikle e-ticaret sözleşmesi 6563 sayılı Kanundaki tanımdan da anlaşılacağı üzere sadece elektronik ortamda çevrimiçi (online) olarak yapılabilir. Hâlbuki mesafeli sözleşmeler çevrimiçi (online) yapılabileceği gibi telefon, faks vb. araçlar vasıtasıyla da akdedilebilir.
Bir diğer fark ise, sözleşmenin tarafları bakımındandır. Mesafeli sözleşmeler yönetmeliğinin 4.maddesine göre mesafeli sözleşme, satıcı, sağlayıcı ile tüketici arasında yapılan bir sözleşme olarak ifade edilmiştir. 6563 sayılı Kanunda ise, elektronik ticaretin taraflarından biri tüketici de tacir de olabilir.
E-Ticaret Kanunu Kapsamındaki Yükümlülüklere Uyulmaması Halinde Cezalar
6563 sayılı Kanunun 12.maddesinde bu kanun kapsamında getirilen yükümlülüklere uyulmaması halinde idari para cezası kesileceği ifade edilmiştir.
Hizmet sağlayıcılar ya da aracı hizmet sağlayıcılara,
-Kanunun 3.maddesindeki bilgi verme, 4.maddesindeki siparişle ilgili yükümlülüklere aykırı davranılması halinde bin TL’den beş bin TL’ye kadar,
-Kanunun 4/1-b, 4/2, 5/1-a veya 7/2, 7/3 maddelerindeki bilgi verme ve onay alma yükümlülüklerine aykırı davranılması halinde bin TL’den on bin TL’ye kadar
-Kanunun 5/1-b, 8/2 ve 8/3 maddelerindeki ticari iletinin reddine uyma yükümlülüğüne aykırı davranılması halinde iki bin TL’den on beş bin TL’ye kadar,
Bakanlığın denetim yetkisi kapsamında ilgili kurum ve kuruluşlar ile kamu kurum ve kuruluşları ile meslek odaları bakımından,
-Kanunun 11/2 maddesindeki bilgi ve evrak paylaşımı yükümlülüğüne aykırı davranılması halinde iki bin TL’den beş bin TL’ye kadar,
-Kanunun 11/3 maddesindeki bilgi verme yükümlülüğüne aykırı davranılması halinde beş bin TL’den yirmi bin TL’ye kadar,
idari para cezası kesileceği ifade edilmiştir.
Sonuç
Sonuç olarak, e-ticaret ile uğraşan kişiler kanun kapsamında yükümlülüklerini tespit etmek için öncelikle hizmet sağlayıcı mı, aracı hizmet sağlayıcı mı olduklarını tespit etmeli, ardından bu duruma uygun yasal gerekliliklerini yerine getirmelidir. Kanunda yasal gerekliliklere uyulmaması halinde ciddi para cezaları öngörülmüştür. Gerek e-ticaretin güvenli bir şekilde yürütülebilmesi gerekse de ciddi para cezalarından sakınmak için E-ticaret Kanunu kapsamındaki gereklilikler yerine getirilmelidir.
