Ayıplı hizmet ve tüketici hakları 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda ifade olunmuştur. Buna göre, ayıplı hizmet, hizmetin sözleşmede kararlaştırıldığı şekilde ifa edilmemesi ya da objektif olarak taşıması gereken nitelikleri taşımaması durumunda söz konusu olur.
Ayrıca hizmet sağlayan tarafından internette, reklamlarda ya da ilanlarda belirtilen bir özelliğin mevcut olmaması ve bu eksikliğin tüketicinin hizmetten beklediği makul faydaları azaltan ya da tamamen kaldıran nitelikte olması yani hizmetin hukuki, maddi ya da ekonomik eksiklikler içermesi durumunda da ayıplı hizmetten bahsedilir.
Maddi ayıplar ise, bir malın yırtık, kırık, parçalanmış, bozulmuş vb. fiziken zarar görmüş olması durumunda söz konusu olur. Ekonomik ayıp, normal şartlar altında tüketicinin satılandan elde etmeyi beklediği gelir ya da verimi sağlayamaması durumuna denir.
Hukuki ayıp ise, tüketicinin satılandan yararlanma ve satılan üzerinde tasarruf etme yetkisini sınırlandıran ayıba denir. Bu kapsamda inşaat yapmak maksadıyla satın alınan arsanın imar planında yeşil alan olarak görünmesi hukuki ayıba örnektir. Hukuki ayıplar kamu hukuku kaynakları yasaklar ve sınırlandırmalardan doğar.
Satıcının Ayıplı Hizmetten Sorumluluk Şartları
1.Hizmet İfa Edilmiş Olmalıdır.
Ayıplı hizmetten sorumluluk şartları kapsamında ilk şart, öncelikle hizmetin görülmüş olması gerekir. Bu kapsamda hizmet görülmeden bir hizmetin ayıplı olup olmadığı hususunda karar verilemez.
2.Ayıp Esaslı Bir Ayıp Olmalıdır.
Ayıplı hizmetten sorumluluk şartları kapsamında ikinci koşul, görülen hizmete ilişkin ayıp esaslı bir ayıp olmalıdır. Esaslı ayıp, hizmetin sözleşmeye aykırı şekilde ya da objektif olarak hizmette bulunması gereken unsurların bulunmaması durumunda söz konusu olur.
Satıcının Sorumluluktan Kurtulma İmkanı
Satıcı bazı şartlar altında ayıplı hizmetten sorumlu tutulamaz. Bu kapsamda 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 14/2 maddesinde hizmet sağlayanın,
-Reklam yoluyla yapılan açıklamaları kendisinin yapmadığını,
-Bu açıklamalardan haberdar olmadığını ve açıklamaları bilmesinin de kendisinden beklenmesinin mümkün olmadığını,
-Açıklamanın içeriğinin hizmet sözleşmesinin akdedildiği tarihte düzeltildiğini yahut
-Hizmet sözleşmesinin kurulmasının açıklama ile ilgisinin olmadığı
Hususlarını ispatlarsa bu açıklamanın içeriği bağlayıcı olmaz.
Ayıplı Hizmet ve Tüketici Hakları
Ayıplı hizmet sebebiyle tüketici bazı seçimlik haklara sahiptir. Tüketici bu haklardan birini tercih etmekte serbesttir. Bu seçimlik haklar şunlardır;
1.Hizmetin yeniden görülmesi.
2.Ücretsiz onarım talebi.
3.Ayıp oranında bedelden indirim.
4.Sözleşmeden dönme.
Ücretsiz onarım ya da hizmetin yeniden görülmesi satıcı bakımından orantısız şekilde yükümlülük doğuracaksa tüketici bu haklarını kullanamaz. Satıcı bakımından doğacak yükümlülüğün belirlenmesinde hizmetin ayıpsız değeri, ayıbın önemi ve tüketicinin diğer seçimlik hakları kullanmasının tüketici bakımından sorun teşkil edip etmeyeceği hususları dikkate alınır.
Tüketici ayrıca 6502 sayılı Kanun’un 15.maddesine göre, hizmet sağlayıcıdan Türk Borçlar Kanunu kapsamında tazminat talep edebilir. Malın ücretsiz onarımı ve değişimine ilişkin işlemler kanunun 58 inci maddesi uyarınca çıkarılan yönetmelikte belirlenecek süre içinde yapılmalıdır. Tüketici haklarıyla ilgili daha geniş bilgi için tıklayınız.
Zamanaşımı
Ayıplı hizmetten sorumluluğun süresi taraflarca daha uzun süre belirlenmediği müddetçe, ayıp sonradan ortaya çıksa dahi, malın tüketiciye tesliminden itibaren iki yıllık zamanaşımına tabidir. Ayıp ağır kusur ya da hile ile gizlenmişse zamanaşımı söz konusu olmaz.
